عسکر وفادار سرور دانش

اسد بودا، یادداشتی نوشته است زیر نام: « دسته‌های عزاداری». در این یادداشت، آقای بودا بر این باور است که؛ «در روز دوم اسد فقط مردم نبودند که به خاک و خون کشیده می‌شدند، اصلِ اعتراضِ مردمی بود که به‌خاک و خون کشیده شد. کمر اعتراض شکست. از آن‌پس اعتراضی وجود نداشته است». برای این که، جناب بودا این باور خود را مستدل سازد؛ به مواردی چون، «توپ غیبی» که مردم هزاره در عصر عبدالرحمن بدان باور داشتند، و دعای فرج و شعار پیروزیِ خون بر شمشیر؛ اشاره نموده است.
اسد بودا نوشته است: «اگر صدها سال خواندن «دُعایِ فَرَج» می‌توانست جهان تاریک و پر از ظلم را با نور برابری و عدالت روشن و قابل سکونت و پر از عدل و داد کند، ماتم‌فروشی و راه‌اندازی دسته‌های عزا و ماتم نیز می‌توانستند برای مردم هزاره عدالت بیاورد. دنیای واقعیتْ اما مثل دنیای اوهام نرم و ابریشمین نیست، سخت و متصلب است. نه باور به توپِ غیبی دم بلای قتلِ عام امیرعبدالرحمن را گرفت، نه صدها سال دعای فرج و شعار پیروزیِ خون بر شمشیر جهان را پر از عدل و داد کرد و نه ماتم‌فروشی و راه‌اندازی دسته‌های عزا بلاهای امروز و آینده را دور می‌کند. این جیغ و دادهای نمایشی و بی‌هدف فقط کاربرد معنای مناسکی دارند و ماتم‌فروشان مشتریان بازار ماتم تلاش می‌کنند نوحه‌خوانی و دسته‌های عزاداریِ عاشورا به اشکالِ دیگر بازتولید کنند.»
در مورد این یادداشت آقای بودا، نکاتی قابل یاد ـ آوری است:
1ـ اسد بودا، ادعا نموده است که: «در روز دوم اسد فقط مردم نبودند که به خاک و خون کشیده می‌شدند، اصلِ اعتراضِ مردمی بود که به‌خاک و خون کشیده شد». برخلاف این مدعای اسد بودا، تازه پس از «فاجعه دوم اسد» اصل اعتراض مردمی شکل گرفت. زیرا، پیش از آن در نزد هواداران جنبش روشنایی، صورت بندی دشمن و دوست امکان پذیر نبود. این «فاجعه دهمزنگ» بود که علیرغم بار تراژیک اش، برای نخستین بار ثابت ساخت که؛ که نسبت به آرمان های عدالت خواهانه ی مردم هزاره، تعهد دارد و که تعهد لازم را در برابر سرنوشت مردم هزاره ندارد. عریان تر، از این نمی شود که فردای فاجعه دوم اسد؛ «گلادیاتور های قلم» (تعبیر از عظیم بشرمل)، دست به ترویج بد اخلاقی زدند و بار نخست در تمام تاریخ، انسان هایی یافت شدند که به جای محکوم نمودن قاتل دست به محاکمه مقتول زدند. این همان، بار افشاگر «جنبش روشنایی» است، که پرده از صورت انسان هایی «پول پرست» و آنهایی که صرفا برای آن به کاروان جنبش روشنایی پیوسته بودند که یا اندکی «سرمایه مادی» نصیب شان شوند و یا در کاخ های زورمندان قومی استخدام شوند، بر می گیرد. البته، «گلادیاتور های قلم» تا حدی در این امر، پیروز نیز بوده است. دیری نپایید، که بسیاری از کسانی که شب و روز در دفاع از جنبش روشنایی قلم می زدند، به یک باره تغییر جهت دادند. و به مخالفان پر و پا قرص این جنبش تبدیل شدند. من مثل آقای بودا، بی خریطه فیر نمی کنم. به آن عده از کسانی که می خواهند برای اثبات این مدعایم سند بیاورم؛ ارجاع می دهم به نوشتار هایی آن هنگامه ها؛ که جناب اسد بودا به عنوان «عسکر وفادار, سرور دانش» استخدام نشده بود. (لازم به ذکر است که تعبیر «عسکر وفادار,» از خود اسد بودا است. که باری در مورد اسدالله سعادتی به کار برده بود). در آن هنگامه های که امید می رفت از ناحیه جنبش روشنایی امکان آن باشد که بتوان به آسانی به چهره معروف تبدیل شد، و از این رهگذر به نان و نوا رسید؛ همین جناب بودا چنان جانانه قلم می زد که توگویی یکی از متعهد ترین نویسندگان تاریخ هزاره است. اما، در آن دم که ثابت شد جنبش روشنایی؛ جنبش مردمی است و رهبران سیاسی از همراهی با این جنبش دست کشیدند. گلادیاتور های قلم ما نیز به یکباره تمام حرف و حدیث های شان را فراموش نموده و در صف متخاصم جنبش روشنایی ایستادند. برای آن ها، مانور های خیابانی جنبش روشنایی نه حضور واقعی «تاریخ در خیابان» بلکه به «دسته های عزاداری» مبدل گردید.
درست است، که «فاجعه دوم اسد» یک فاجعه مرگبار بود و تکرار تاریخ قتل عام. ولی، این یک امر قبول شده در دنیا است، که هر از گاهی مدنی ترین تظاهرات ها به خشونت کشانیده می شود و بارها اتفاق افتاده که بسیاری از کادرهای تحصیل یافته یک جامعه در صحنه تظاهرات، از بین برود. همان گونه، که در دهمزنگ اتفاق افتاد. اما، نمی توان «ضایعه های انسانی» را ملاک برحق بودن یا عدم برحق بودن جنبش مدنی دانست. مبنای برحق بودن یک جنبش، برحق بودن مطالبات آن است. و بدون تردید، همه باور داریم که مطالبات جنبش روشنایی برحق و انسانی است. ناب ترین اعتراض، زمانی شکل گرفت که رهبران سیاسی صحنه را خالی کردند و تنها مردم در خیابان باقی ماندند. اگر مبنای اعتراض را حضور مردم بدانیم؛ این سخن اسد بودا بی مورد است، که: «در روز دوم اسد فقط مردم نبودند که به خاک و خون کشیده می‌شدند، اصلِ اعتراضِ مردمی بود که به‌خاک و خون کشیده شد». زیرا، مردم هم چنان در صحنه باقی ماندند و غیر از چند رهبر سیاسی و گاردهای فرهنگی شان، صحنه را کسی خالی نکردند. اگر معیار اعتراض را حضور رهبران سیاسی بدانیم؛ همان تظاهرات دوم اسد نیز «اعتراض واقعی» نبود؛ زیرا کریم خلیلی شب پیش از تظاهرات از صف مردم جدا شده بود.
2ـ اسد بودا می نویسد: «این تصور که اگر خوب‌بودنِ تان را به جهانیان اثبات کنید، آن‌ها در دفاع از شما بر خواهند خواست، از بنیاد خطاست و در جهانِ مبتنی بر منافع جایگاهی ندارد». در این جا می توان تذکر داد، که «تظاهرات های مهاجرین» در کشور های اروپایی بر این مبنا شکل نگرفته است؛ که فی المثل از این طریق مردم هزاره خوب بودن شان را به جهانیان ثابت کنند و معیار خوب بودن هم تظاهرات خیابانی باشد. مخاطبان تظاهرات های هزاره ها از بامیان تا کابل و هرات و بلخ و از کانبرا تا لندن و مونیخ، جامعه جهانی و سازمان های مدافع حقوق بشر است: سازمان های که شعارهای دموکراسی و حقوق بشر آن گوش فلک را کر کرده است، باید بدانند که در افغانستان تبعیض سیستماتیک برعلیه مردم هزاره اعمال می شود. نمی دانم، آیا چند هزار دلار آمریکایی، که از سوی معاونیت دوم ریاست جمهوری به حساب اسد بودا واریز می شود، می ارزد که آدم خلاف ندای وجدان اش شنا کند و به تحریف واقعیت بپردازد؟ اگر خلط مبحث در کار نباشد کیست که نداند، به راه اندازی یک تظاهرات مدنی در قلب اروپا به مراتب کاراتر است از شکل گیری چند تظاهرات در بامیان و کابل؟
3ـ آقای بودا نگاشته است که: «در هر صورت، تاریخ پیروزی برنامه‌ریزی، بر بی‌برنامه‌گی است و برنامه راه زندگی. مردمی که برنامه ندارند، محکوم به‌ شکست‌اند. حرکت‌های کور و بی‌برنامه و غوغاهای نیمه‌روز ره به‌جایی نبرده است و نمی‌برد». اگر سخن از «برنامه» و «بی برنامه گی» باشد؛ آیا این درست است که؛ مثلا جنبش روشنایی را بی برنامه بدانیم و تظاهرات های درخشان این جنبش را در قلب کشور های اروپایی، حرکت‌های کور و غوغاهای نیمه‌روزه؟ اگر جنبش برنامه ندارد پس این همه تظاهرات ها در کشور های اروپایی توسط کی ها برگزار می شود؟ آیا دست غیبی در کار است که یک عده بی برنامه را در پر تجمع ترین شهر های جهان گردهم در می آورد و تظاهرات شکل می گیرد؟ اساسا، آقای بودا می داند که برنامه یعنی چه؟ آیا این فقط سرور دانش این سیاست مدار شکست خورده است که برنامه دارد و دیگران از این امر الوهی نمی تواند برخوردار باشد، یا اینکه برنامه توسط انسان طراحی می شود و امری است قابل لمس و قابل بازتولید؟
باری سرور دانش، همان گونه که یک شخصیت موفق علمی است؛ شخصیت موفق سیاسی نیست. دانش، یک سیاست مدار شکست خورده است. او کارنامه ای مثبت در سیاست ندارد. باری، برای درک بهتر این شخصیت منفعل، ارجاع می دهم به سلسه روایت های عزیز رویش زیر نام «روایت یک انتخاب»، که در روزنامه جامعه باز نشر شده است. روایت یک انتخاب، در حالی که تصویر های واقع بینانه از برخی از تاثیر گذار ترین سیاست مداران افغانستان را به آفتاب گذاشته است؛ تصویر گر چهره واقعی محمد سرور دانش نیز است. بنا بر این، آقای بودا رفیقم، یک مورد را نشان دهد که از وجود چیزی به نام «برنامه» در کارنامه سرور دانش خبر دهد؟
4 ـ اسد بودا، مدعی است که: «این جیغ و دادهای نمایشی و بی‌هدف فقط کاربرد معنای مناسکی دارند و ماتم‌فروشان مشتریان بازار ماتم تلاش می‌کنند نوحه‌خوانی و دسته‌های عزاداریِ عاشورا به اشکالِ دیگر بازتولید کنند». باری، از سوی کسی که «ترانه خیابان» را اجرا کرده است، («خیابان با من و تو دیدنی است / به دیوار ستم گر چیدنی است / در آغوش خیابان ها رها شو / عدالت دادنی نیست، خواستنی است)؛ اندکی پارادوکسیکال می نماید که مدنی ترین مانورهای خیابانی جهان معاصر را «جیغ وداد نمایشی» و «بازتولید دسته های عزاداری عاشورا» بخواند. یک مورد را اما، باید در نظر داشت که زیر بنای تمام تحلیل های اسد بودا؛ ضدیت با اسلام و ارزش های دینی است. بودا، تمام بدبختی های جهان شرق را به اسلام نسبت می دهد. این بنیاد گرایی روشنفکری ریشه در همان دوران طلبگی اسد بودا دارد. باری، در دوران طلبگی وی در ایران، آن قدر عقده نسبت به دین در ذهنیت بودا جا گرفته است، که اکنون می توان در چیغ و فحش های فیسبوکی وی مشاهده کرد. شاید، اسد بودا مدعی باشد که دارد «اسلام» را نقد می کند. ولی، واقعیت امر این است که اسلام را با چند فحش نامه فیسبوکی نمی توان نقد کرد. فحش نامه فیسبوکی فقط می تواند؛ در حد تسکین دهنده درد باشد. و حس دشمنی جناب بودا نسبت به اسلام را ارضا کند. بیش تر از این ظرفیت ندارد.
باری، اسلام اگر قابل نقد هم باشد. با امکانات اسد بودا، قابل نقد نیست. اسد بودا، چند روزی در حوزه علمیه قم درس دینی خوانده و در حواشی این درس ها کتاب های نیچه و آدورنو و روشنفکران چپ ایران را نیز مطالعه نموده است. الآن، اما فکر می کند دارد در آسمان پرواز می کند. این حس بیش از پیش به توهم وی می افزاید. این اکت و ادا های روشنفکرانه، در مورد کسی، که بی شرمانه مبناهای نظری مقاله «در باب توحش صرب ها» نوشته مراد فرهادپور را می دزدد و آن را در مقاله «فرضیه در باب توحش پشتون ها» پیاده می کند، خنده دار می نماید. البته، از این دزدی هایی روشنفکرانه در جامعه افغانستانی کم اتفاق نیافتاده است، و شاید اسدرفیقم هم مقصر نباشد. راز بدبختی ما، در همین مورد نهفته است، که به جای تولید فکر به دزدیدن فکر مبادرت می ورزیم.
برخی از سطور این نوشتار، اندکی تلخ می نماید؛ اما امیدوارم نگاه انتقادی همیشه خوش آیند باشد. به جای تعریف و تمجید های میان تهی که اثرات پرـباد کننده دارد و بیش از پیش بر توهم دانایی می افزاید؛ بیاییم یک دیگر را بی رحمانه مورد بررسی قرار دهیم. والسلام. نامه تمام.